Công tác xã hội trong trường học không chỉ là hoạt động hỗ trợ tâm lý cho học sinh, mà là nền tảng giúp giáo dục trở nên nhân văn, đồng hành và phát triển toàn diện. Bộ GD&ĐT cùng UNICEF Việt Nam đang chung tay thúc đẩy chiến lược mới cho giai đoạn 2026–2030, mở ra bước tiến quan trọng trong xây dựng môi trường học tập hạnh phúc.
1. Hội thảo khẳng định vai trò then chốt của công tác xã hội
Ngày 22/10 tại Hà Nội, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Tổ chức UNICEF Việt Nam tổ chức hội thảo “Giải pháp phát triển công tác xã hội trong ngành giáo dục”. Sự kiện quy tụ đại diện các đơn vị thuộc Bộ GD&ĐT, các bộ ngành, địa phương, các chuyên gia, cán bộ quản lý và giáo viên đang trực tiếp làm công tác xã hội học đường.
Hội thảo được tổ chức nhằm đánh giá kết quả triển khai công tác xã hội giai đoạn 2021–2025, đồng thời định hướng chiến lược phát triển cho giai đoạn 2026–2030 – thời kỳ được xem là bản lề để công tác xã hội trở thành trụ cột trong hệ thống giáo dục Việt Nam.
Phát biểu khai mạc, ông Hoàng Đức Minh – Vụ trưởng Vụ Học sinh, Sinh viên (Bộ GD&ĐT) nhấn mạnh:
“Công tác xã hội là một phần không thể tách rời trong hoạt động giáo dục. Nó giúp nhà trường kịp thời chăm sóc, hỗ trợ, can thiệp và đồng hành cùng học sinh, đảm bảo môi trường học tập an toàn, thân thiện và hạnh phúc.”
Ông cũng cho biết, trong bối cảnh học sinh đối mặt nhiều thách thức – từ bạo lực học đường, nghiện game, áp lực học tập, đến khủng hoảng tâm lý và khó khăn kinh tế, công tác xã hội sẽ đóng vai trò cầu nối giữa gia đình – nhà trường – xã hội, góp phần hình thành nhân cách và kỹ năng sống, giúp học sinh phát triển hài hòa cả thể chất lẫn tinh thần.
2. Thông tư 18/2025 – Bước tiến quan trọng trong công tác xã hội trường học
Từ năm 2021 đến nay, Bộ GD&ĐT đã triển khai hàng loạt giải pháp để xây dựng hệ thống công tác xã hội trong các cơ sở giáo dục. Một dấu mốc quan trọng là việc ban hành Thông tư 18/2025/TT-BGDĐT ngày 15/9/2025, hướng dẫn về công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trường học.
Thông tư này chính thức có hiệu lực từ 31/10/2025, thay thế hai văn bản cũ là Thông tư 31/2017 (tư vấn tâm lý học sinh phổ thông) và Thông tư 33/2018 (công tác xã hội học đường).
Theo ông Minh, Thông tư 18 không chỉ khắc phục hạn chế từ thực tiễn triển khai trước đây mà còn mở ra khuôn khổ pháp lý mới, tạo nền tảng để xây dựng môi trường giáo dục “an toàn – thân thiện – lành mạnh – đồng hành”.
“Học sinh cần được thấu hiểu, được hỗ trợ để trưởng thành toàn diện – đó là mục tiêu của Thông tư 18 và cũng là mục tiêu của nền giáo dục Việt Nam trong giai đoạn mới.”
3. Kinh nghiệm thực tiễn từ địa phương: Hà Nội làm mẫu cho hệ thống kết nối học sinh
Tại hội thảo, ông Kiều Cao Trinh – Phó Trưởng phòng Chính trị tư tưởng và Công tác HSSV, Sở GD&ĐT Hà Nội chia sẻ kinh nghiệm triển khai công tác xã hội học đường của Thủ đô.
Hà Nội hiện là địa phương đi đầu trong việc xây dựng hệ thống tiếp nhận – can thiệp – hỗ trợ học sinh khó khăn thông qua các kênh đa dạng như đường dây nóng, hòm thư góp ý, mạng xã hội và giáo viên kiêm nhiệm công tác xã hội.
Thành phố cũng đã triển khai các mô hình phòng tư vấn tâm lý, câu lạc bộ học sinh tự quản, nhóm “bạn giúp bạn”, giúp phát hiện sớm, hỗ trợ kịp thời và phòng ngừa rủi ro hiệu quả. Công tác truyền thông, hội thảo và tập huấn kỹ năng phòng chống bạo lực học đường, xâm hại trẻ em, chăm sóc sức khỏe tinh thần được duy trì thường xuyên, góp phần lan tỏa văn hóa giáo dục tích cực.
4. Gắn kết đào tạo – chính sách – nguồn lực nhân sự
Từ góc độ đào tạo, PGS.TS Đỗ Thị Vân Anh – Trưởng khoa Công tác xã hội, Trường Đại học Công đoàn cho rằng Việt Nam cần sớm xây dựng chiến lược quốc gia về phát triển nhân lực công tác xã hội giáo dục.
Bà nhấn mạnh, việc ban hành Chuẩn năng lực nghề nghiệp, mở rộng chương trình đào tạo và cấp chứng chỉ viên chức tư vấn học sinh là yêu cầu cấp thiết, nhằm đảm bảo đội ngũ cán bộ công tác xã hội trong trường học được đào tạo bài bản, đủ năng lực chuyên môn và kỹ năng thực hành.
Cùng quan điểm đó, nhiều đại biểu khẳng định: để công tác xã hội trở thành một phần bền vững của hệ thống giáo dục, cần sự kết hợp giữa chính sách, nhân lực và nguồn lực xã hội hóa. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ số trong quản lý, theo dõi và hỗ trợ học sinh sẽ giúp công tác xã hội trở nên hiệu quả, hiện đại và có tính lan tỏa cao hơn.
5. Sáu nhiệm vụ trọng tâm cho giai đoạn 2026–2030
Phát biểu bế mạc hội thảo, ông Hoàng Đức Minh cho biết Bộ GD&ĐT sẽ tập trung vào sáu nhóm nhiệm vụ lớn để phát triển công tác xã hội trong giai đoạn tới:
- Hoàn thiện và triển khai đồng bộ khung pháp lý về công tác xã hội trường học; hướng dẫn địa phương thực thi hiệu quả.
- Xây dựng và mở rộng mạng lưới cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội, thí điểm các mô hình hiệu quả tại các cấp học.
- Đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao năng lực nhân sự, bao gồm viên chức, nhân viên và cộng tác viên CTXH.
- Đẩy mạnh truyền thông và nâng cao nhận thức xã hội về tầm quan trọng của công tác xã hội học đường.
- Tăng cường công tác kiểm tra, khảo sát, đánh giá định kỳ, bảo đảm thực hiện hiệu quả tại các địa phương.
- Mở rộng hợp tác quốc tế, học hỏi mô hình từ các quốc gia tiên tiến, đồng thời nghiên cứu và hoàn thiện chính sách phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
“Công tác xã hội trong giáo dục chỉ thành công khi có sự đồng hành chặt chẽ của Bộ GD&ĐT, chính quyền địa phương, các tổ chức xã hội, giáo viên, học sinh và phụ huynh. Mỗi học sinh cần được lắng nghe, được hỗ trợ đúng lúc để phát triển hài hòa về trí tuệ và nhân cách – đó là mục tiêu cao nhất của giáo dục,” – ông Minh nhấn mạnh.
6. Hướng tới môi trường giáo dục hạnh phúc và bao dung
Hội thảo khép lại, nhưng thông điệp về giáo dục nhân văn – lắng nghe – đồng hành vẫn được nhấn mạnh mạnh mẽ.
Công tác xã hội trong giáo dục không chỉ giải quyết vấn đề, mà là chìa khóa kiến tạo một môi trường học tập hạnh phúc, nơi mỗi học sinh được quan tâm và hỗ trợ đúng lúc.
Giai đoạn 2026–2030 hứa hẹn đánh dấu một chuyển mình mang tính hệ thống, khi công tác xã hội trở thành một phần cấu trúc trong nhà trường, góp phần xây dựng một nền giáo dục hiện đại, nhân văn và hướng tới con người.
